.NET Core, hız ve ölçeklenebilirlik açısından oldukça güçlü bir platformdur. Ancak büyük veya karmaşık projelerde doğru optimizasyon adımları atılmadığında performans kayıpları kaçınılmaz hale gelir. Bu yazıda, gerçek projelerde etkili olduğu kanıtlanmış 10 performans artırma tekniğini adım adım ele alıyoruz.
🚀 1. Asenkron Programlama Yapısını Etkin Kullanın
Uygulamanızın dış kaynaklara (veritabanı, dosya, API vb.) eriştiği durumlarda asenkron çalışma prensibini kullanmak performans açısından büyük fark yaratır. Bu sayede işlem süresince thread’ler bloklanmaz ve sistem kaynakları daha verimli kullanılır.
⚙️ 2. Caching Stratejisi Kullanın
Sürekli tekrarlanan sorgular veya hesaplamalar için cache mekanizması oluşturmak performansın en hızlı şekilde iyileştirilmesini sağlar. MemoryCache, Redis gibi çözümlerle hem veritabanı yükünü azaltır hem de yanıt sürelerini düşürürsünüz.
🧩 3. Entity Framework Core Ayarlarını Optimize Edin
Entity Framework, performanslı bir ORM’dir ancak varsayılan ayarlarla her zaman en iyi sonucu vermez. Gereksiz veri takibini kapatmak, yalnızca ihtiyaç duyulan alanları sorgulamak ve mümkünse projection kullanmak sorgu sürelerini ciddi ölçüde düşürür.
🔄 4. Middleware Sıralamasını Optimize Edin
Request pipeline’da middleware’lerin sırası performansı doğrudan etkiler. Statik dosyalar veya hata yönetimi gibi işlemleri en başa, routing ve endpoint yapılarını ise en sona yerleştirmek, gereksiz işlem yükünü azaltır. Ayrıca kullanılmayan middleware’leri kaldırmak da önemlidir.
🧵 5. Minimal API Yapısını Değerlendirin
.NET 6 ve sonrası sürümlerde sunulan Minimal API yaklaşımı, mikroservis veya basit REST endpoint’lerinde daha az bellek kullanımı ve hızlı başlatma süreleri sunar. Klasik controller yapısına göre daha hafif bir alternatif olarak düşünülmelidir.
🧰 6. Dependency Injection Yaşam Sürelerini Doğru Ayarlayın
Servislerin yaşam sürelerini doğru belirlemek performans açısından kritik bir konudur. Her nesneyi “Scoped” veya “Transient” olarak tanımlamak yerine, değişmeyen bağımlılıkları “Singleton” olarak belirlemek gereksiz nesne üretimini engeller ve bellek kullanımını düşürür.
⚡ 7. JSON Serileştirme Performansını Artırın
Veri alışverişlerinde kullanılan JSON serileştirme işlemleri performansı etkileyebilir. System.Text.Json kütüphanesi, Newtonsoft.Json’a göre çok daha hızlı çalışır. Ayrıca gereksiz null alanları veya biçimlendirmeleri dışlamak da işlem süresini azaltır.
🧮 8. Garbage Collector Ayarlarını Optimize Edin
Uygulamanız yüksek trafiğe sahipse, Garbage Collector’ın “Server GC” modunda çalışmasını sağlamak performans açısından büyük fark yaratır. Bu mod, bellek yönetimini çok çekirdekli sistemlerde paralel şekilde yürütür ve daha yüksek throughput sağlar.
🧱 9. Loglama ve Hata Yönetiminde Verimlilik
Uygulama genelinde loglama yapmak önemlidir ancak loglama işlemlerinin kendisi de performans maliyeti yaratabilir. Gereksiz detayda log tutmak yerine seviyelendirilmiş (Information, Warning, Error) loglama yapısı kullanılmalı, hatalar merkezi bir middleware üzerinden yönetilmelidir.
🔍 10. Profiling ve Benchmarking Araçları Kullanın
Performans optimizasyonu ölçümlemeden yapılamaz. .NET ekosisteminde sunulan dotnet-trace, dotnet-counters veya BenchmarkDotNet gibi araçlar, darboğazların net bir şekilde tespit edilmesini sağlar. Bu sayede hangi kod parçalarının iyileştirilmesi gerektiğini veriye dayalı biçimde görebilirsiniz.
💡 Sonuç
Performans, yalnızca hız değil; aynı zamanda verimlilik, ölçeklenebilirlik ve sürdürülebilirliktir. Bu teknikleri sistematik biçimde uygulayarak .NET Core projelerinizin tepkiselliğini, kaynak yönetimini ve genel kullanıcı deneyimini önemli ölçüde iyileştirebilirsiniz.